Ο θυρεοειδής αδένας αν και μικρός, παίζει μεγάλο και σημαντικό ρόλο στην υγεία του ανθρώπου.  Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αδένες στον οργανισμό και ελέγχει πολλές βιολογικές διεργασίες. Εάν δεν λειτουργεί σωστά, εμφανίζονται συμπτώματα και ενοχλήσεις, που μπορεί να προκαλέσουν αρκετά προβλήματα στον οργανισμό μας. 

Τι είναι ο θυρεοειδής

Eίναι ο μεγαλύτερος ενδοκρινής αδένας στο ανθρώπινο σώμα και μεταξύ των σημαντικότερων του οργανισμού. Βρίσκεται στο κάτω μέρος του τράχηλου (λαιμός) και μπροστά από την τραχεία.   Η αρχική του ονομασία ήταν λαρυγγικός αδένας και το σημερινό του όνομα το πήρε από τον Warton το 1656 εξαιτίας του σχήματός του, που μοιάζει με θυρεό (ασπίδα).  Ο θυρεοειδής έχει βάρος περίπου 20 γραμμάρια και αποτελείται από 2 λοβούς (δεξιό και αριστερό), οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με τον ισθμό, ενώ ενίοτε υπάρχει και ένας ακόμα λοβός που ξεκινάει από τον ισθμό προς τα άνω και λέγεται πυραμοειδής.

 

Οι ορμόνες του θυρεοειδούς 

Ο θυρεοειδής παράγει τρεις ορμόνες

• την θυροξίνη (Τ4) και
• την τριωδοθυρονίνη (Τ3) που ρυθμίζουν τον μεταβολισμό όλων των ιστών και
• την καλσιτονίνη (CT) που ρυθμίζει τα επίπεδα του ασβεστίου του αίματος.

Οι πιο βασικές είναι η Τ4 και η  Τ3 και για να τις συνθέσει ο θυρεοειδής χρειάζεται ιώδιο το οποίο προσλαμβάνει από το αίμα. Κάθε μία  από αυτές αποτελείται από ένα ζεύγος συνδεδεμένων αμινοξέων τυροσίνης στα οποία συνδέονται τέσσερα (Τ4) ή τρία (Τ3) μόρια ιωδίου, αντίστοιχα.

Το ιώδιο που απαιτείται για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών προέρχεται από τη διατροφή μας σε θαλασσινά, ιωδιούχο αλάτι κ.α. Μόλις απορροφηθεί το ιώδιο στο αίμα, παγιδεύεται από μια ειδική αντλία στα κύτταρα του θυρεοειδούς και συμμετέχει στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών.

Η ποσότητα των ορμονών που παράγονται υπό φυσιολογικές συνθήκες ρυθμίζεται από τον ενδοκρινή αδένα που λέγεται υπόφυση. Η υπόφυση βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου και παράγει την θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH) που με την σειρά της θα διεγείρει τον θυρεοειδή να παράξει μεγαλύτερη ποσότητα ορμονών ( Τ3,Τ4).

 

Οι διαταραχές του θυρεοειδούς

Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι σημαντικές και απαραίτητες για τον μεταβολισμό, την ωρίμανση και την ανάπτυξη όλων των κυττάρων και των ιστών. Όταν βρίσκονται σε φυσιολογικά επίπεδα συμβάλλουν στην καλή λειτουργία πολλών οργάνων του σώματός μας αλλά και στην ισορροπία του μεταβολισμού μας.

Όταν εμφανιστεί διαταραχή στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να εμφανιστεί:

• Υποθυρεοειδισμός (μειωμένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών)
• Υπερθυρεοειδισμός (αυξημένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών).

Υπάρχουν και άλλες παθήσεις του αδένα όπως:

• Καρκίνος του θυρεοειδούς
• Θυρεοειδίτιδα

Οι διαταραχές του θυρεοειδούς σύμφωνα με έρευνες, είναι πιο συχνές στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άντρες και παρότι η αιτιολογία τους δεν μπορεί να εντοπιστεί με ακρίβεια, θεωρείται ότι οφείλονται σε έναν συνδυασμό γενετικών παραγόντων, αυτοάνοσων παθήσεων και στρες.

Η αντιμετώπιση των παθήσεων του θυρεοειδούς είναι κυρίως φαρμακευτική αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις είναι πιθανό να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση ή/και θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο επί συγκεκριμένων ενδείξεων.

Τι είναι ο υπερθυρεοειδισμός 

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μία παθολογική κατάσταση κατά την οποία  εκκρίνονται μεγάλες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών στον οργανισμό. Ο θυρεοειδής είναι «υπερδραστήριος» και προκαλεί αύξηση των λειτουργιών του οργανισμού.   Με την σειρά τους τα αυξημένα επίπεδα των ορμονών μπορούν να προκαλέσουν αρκετά συμπτώματα που αφορούν σε διαφορετικά όργανα και συστήματα του οργανισμού μας. Μερικά από αυτά είναι:

• Απώλεια βάρους
• Δυσανεξία στη ζέστη
• Ταχυκαρδία
• Νευρικότητα
• Διαταραχές ύπνου
• Διόγκωση θυρεοειδούς αδένα
• Μυϊκή αδυναμία
• Διαταραχές του πεπτικού σωλήνα ( διάρροια)

 

Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός 

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μία παθολογική κατάσταση κατά την οποία  εκκρίνονται μικρές ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών και κατ’ επέκταση, επιβραδύνονται οι λειτουργίες του οργανισμού.   Με την σειρά τους τα χαμηλά επίπεδα των ορμονών μπορούν να προκαλέσουν αρκετά συμπτώματα που αφορούν σε διαφορετικά όργανα και συστήματα του οργανισμού μας. Μερικά από αυτά είναι:

• Αύξηση του σωματικού βάρους
• Υπερευαισθησία στο κρύο
• Βραδυκαρδία
• Βραδυψυχισμός
• Διαταραχές του πεπτικού σωλήνα( δυσκοιλιότητα)
• Κόπωση
• Κατάθλιψη

 

Τι είναι ο καρκίνος του θυρεοειδούς 

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια του ενδοκρινικού συστήματος και η συχνότητά του είναι αυξανόμενη σε όλο τον κόσμο.  Αρκετές περιπτώσεις δεν εμφανίζουν συμπτώματα και μπορεί να εντοπίζονται τυχαία σε εξετάσεις που γίνονται για άλλους λόγους.

Όταν ο καρκίνος είναι συμπτωματικός, τα τυπικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ψηλαφητή διόγκωση ή οζίδιο, αίσθημα πληρότητας στο λαιμό, βράγχος φωνής και δυσκολία στην κατάποση.

Οι γυναίκες φαίνεται να προσβάλλονται πιο συχνά από τους άνδρες σε αναλογία 3 προς 1 και κυρίως στις ηλικίες μεταξύ 25 και 65 ετών.

 

Τι είναι η  θυρεοειδίτιδα 

Με αυτό τον γενικό όρο, περιγράφεται η φλεγμονή που εκδηλώνεται στο θυρεοειδή αδένα. Περιλαμβάνει αρκετές υποκατηγορίες όπως την θυρεοειδίτιδα Χασιμότο και την επιλόχεια θυρεοειδίτιδα.  Η κάθε μορφή θυρεοειδίτιδας μπορεί να επιφέρει διαφορετικά συμπτώματα.  Είναι συνήθως αυτοάνοση πάθηση που στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι κληρονομική και επιφέρει φλεγμονές και βλάβες στα κύτταρα του αδένα.

 

Βρογχοκήλη και Θυρεοειδικοί όζοι 

Η αύξηση μεγέθους του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη) και οι όζοι μέσα σε αυτόν  είναι οι δύο συχνότερες παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα. Μπορεί να είναι εμφανείς με γυμνό μάτι ή μπορεί να βρεθούν τυχαία με μελέτες απεικόνισης του τραχήλου (λαιμού), όπως το υπερηχογράφημα, η CT και η MRI.

Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να πιέζουν παρακείμενα όργανα και να επιφέρουν δύσπνοια ή δυσκαταποσία.

Οι βρογχοκήλες και οι όζοι του θυρεοειδούς που προκαλούν συμπτώματα ή επηρεάζουν δυσμενώς την υγεία ενός ατόμου απαιτούν συχνά θεραπεία με χειρουργική επέμβαση θυρεοειδούς. Αυτές οι παθολογικές καταστάσεις περιλαμβάνουν:

• Μεγάλες βρογχοκήλες που προκαλούν δυσφορία ή δυσκολία στην αναπνοή και την κατάποση.
• Πολυοζώδης βρογχοκήλη, ιδιαίτερα εκείνες που προκαλούν πιεστικά φαινόμενα στην τραχεία – οισοφάγο.
• Θυρεοειδικοί όζοι που έχουν διφορούμενη διάγνωση ή θεωρούνται ύποπτοι για καρκίνο μετά από βιοψία.
• Η τοξική βρογχοκήλη ή όζος που προκαλεί υπερθυρεοειδισμό (υπερπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών) όπου η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο ή φάρμακα είναι αναποτελεσματική.
• Κακοήθεια θυρεοειδούς αδένα (καρκίνος του θυρεοειδούς)

 

Τι είναι η βρογχοκήλη 

Η βρογχοκήλη είναι η αύξηση του μεγέθους του θυρεοειδούς αδένα λόγω, ανεπαρκούς παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών, φλεγμονής ή παρουσίας νεοπλασμάτων (όγκων) εντός του θυρεοειδούς αδένα.  Η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να είναι γενικευμένη, διάχυτη βρογχοκήλη, ή μπορεί να παρουσιαστεί λόγω της ανάπτυξης ενός ή περισσοτέρων όζων  εντός του αδένα.

Ένας θυρεοειδής αδένας με την εμφάνιση της βρογχοκήλης μπορεί να συνεχίσει να παράγει και να διατηρεί φυσιολογικά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών, οπότε ονομάζεται ευθυρεοειδής ή μη τοξική βρογχοκήλη.

Σε αντίθετη περίπτωση, όταν υπερπαράγονται θυρεοειδικές ορμόνες ονομάζεται τοξική βρογχοκήλη-υπερθυρεοειδισμός, και στην ανεπαρκή παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών ονομάζεται υποθυρεοειδισμός.

 

Τι είναι ο θυρεοειδικός όζος 

Ο θυρεοειδικός όζος είναι ένας όγκος-μάζα μέσα στον θυρεοειδή αδένα. Οί  όζοι του θυρεοειδούς είναι σχετικά συχνοί. Υπερηχογραφικές μελέτες δείχνουν ότι το ένα τρίτο των γυναικών και το ένα πέμπτο των ανδρών έχουν μικρούς όζους στους θυρεοειδής αδένες τους.

Ο θυρεοειδής μπορεί να περιέχει από έναν όζο (μονήρης όζος) ή αρκετούς  (πολυοζώδης βρογχοκήλη). Οι όζοι του θυρεοειδούς μπορούν να είναι συμπαγείς  ή κυστικοί η ακόμα και μικτής μορφολογίας ( ο ίδιος όζος είναι μερικός συμπαγής και μερικώς κυστικός).   Το μέγεθος των θυρεοειδικών όζων μπορεί να ποικίλει από λίγα χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά.  Οι θυρεοειδικοί όζοι μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα των θυρεοειδικών όζων
Συνήθως οι όζοι του θυρεοειδούς είναι ασυπτωματικοί, όταν προκαλέσουν όμως συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά της βρογχοκήλης.

Ποια είναι η θεραπεία των θυρεοειδικών όζων
Ο τρόπος θεραπείας των θυρεοειδικών όζων εξαρτάται από το μεγεθός τους, την μορφολογία τους, το αποτέλεσμα της βιοψίας τους (αν έχει εκτελεστεί επί ενδείξεων) και από τα κλινικά συμπτώματα που αυτοί προκαλούν,  όπως είναι ο υπερθυρεοειδισμός και ο υποθυρεοειδισμός.

Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί τρόπο αντιμετώπισης όταν αποτύχει η φαρμακευτική προσέγγιση ή όταν διαγνωσθεί κακοήθεια.

Πολυοζώδης βρογχοκήλη 

Είναι ένας ευμεγέθης θυρεοειδής αδένας το μέγεθος του οποίου οφείλεται στην παρουσία πολλαπλών όζων. Το μέγεθος των όζων μπορεί να είναι από λίγα χιλιοστά έως μερικά εκατοστά. Στην πλειοψηφία τους οι όζοι του θυρεοειδούς δεν είναι κακοήθεις, αλλά η κακοήθεια θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε κάθε περίπτωση πολυοζώδους βρογχοκήλης.

Πως δημιουργείται η βρογχοκήλη
Αρκετά αίτια-παθολογικές καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση της βρογχοκήλης όπως είναι:

• Η έλλειψη ιώδιου στην διατροφή
• Νόσος Graves
• Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (Χρόνια Λεμφοκυτταρική, Hashimoto)
• Υποξεία θυρεοειδίτιδα
• Παρουσία πολλαπλών όζων (Πολυοζώδης βρογχοκήλη)

Ποια είναι τα συμπτώματα της βρογχοκήλης;
Η βρογχοκήλη μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή να προκαλέσει την εμφάνιση κάποιων απο τα παρακάτω συμπτώματα:

• Εμφανής διόγκωση του τραχήλου
• Δυσφαγία-δυσκαταποσία
• Δύσπνοια
• Άλγος
• Υπερθυρεοειδισμός
• Υποθυρεοειδισμός

Πως γίνεται η διάγνωση της βρογχοκήλης 
Ο ιατρός, μετά από λήψη λεπτομερούς ιστορικού και κλινικής εξέτασης, βάζει την υποψία παρουσίας βρογχοκήλης, την οποία επιβεβαιώνει με την διενέργεια αιματολογικών εξετάσεων (TSH, T3, T4 κ.α) για τον προσδιορισμό της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα (Υπερθυρεοειδισμός, Υποθυρεοειδισμός) αλλά και με την διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων όπως είναι ο υπέρηχος (U/S).  Ενδέχεται στην πορεία να χρειαστεί να γίνουν και άλλες εξετάσεις, όπως είναι η  βιοψία με λεπτή βελόνα, αξονική τομογραφία  κ.α.,  ανάλογα με το είδος βρογχοκήλης.

Ποια είναι η θεραπεία της βρογχοκήλης
Αρχικά είναι «συντηρητική» με την χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων αλλά και την τακτική παρακολούθηση του ασθενούς. Η φαρμακευτική αγωγή εξατομικεύεται ανάλογα με τα κλινικά συμπτώματα όπως είναι ο υπερθυρεοειδισμός η ο υποθυρεοειδισμός.

Η χειρουργική θεραπεία έχει θέση επί αποτυχίας της φαρμακευτικής προσέγγισης ή όταν διαγνωσθεί κακοήθεια.

Διαβάστε ακόμα:

• Χειρουργικές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται
• Εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση  
• Πώς θα κλείσετε το ραντεβού σας και τι πρέπει να γνωρίζετε πριν έρθετε στο ιατρείο.